Marka Sahibi Hakları

Marka, bir işletmenin kimliğini ve itibarını temsil eden en önemli unsurlardan biridir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK) kapsamında tescil edilen markalar, marka sahibine geniş çaplı haklar ve yasal koruma sağlar.

Bu yazıda, marka sahibi haklarını, yasal dayanaklarını ve bu hakların ihlali durumunda başvurulabilecek hukuki yolları detaylı şekilde ele alacağız.

1. Marka Sahibinin Temel Hakları

Bir marka tescil edildiğinde, marka sahibi şu haklara sahip olur:

✅ Markayı Kullanma Hakkı: Marka sahibi, markasını ticari faaliyetlerinde serbestçe kullanabilir.
✅ Marka Üzerinde Tasarruf Hakkı: Markasını lisanslayabilir, devredebilir veya teminat olarak gösterebilir.
✅ Markanın Koruma Altına Alınması: Markasının izinsiz kullanılmasını engelleyebilir ve hukuki yollara başvurabilir.
✅ İtiraz ve Dava Açma Hakkı: Başka bir kişi veya firma, benzer bir marka tescil ettirdiğinde buna itiraz edebilir.
✅ Taklit ve Haksız Kullanıma Karşı Dava Açma Hakkı: Markasını izinsiz kullanan kişi veya firmalara karşı hukuki işlem başlatabilir.

Marka sahibinin bu hakları, marka tescili tamamlandığında yürürlüğe girer ve tescilin devam ettiği sürece korunur.

2. Marka Sahibinin Hukuki Hakları

2.1. Markanın Kullanım Hakkı

Marka sahibi, tescil edilen markayı kendi ticari faaliyetlerinde serbestçe kullanabilir. 6769 sayılı SMK madde 7’ye göre, marka sahibi dışında hiç kimse bu markayı izinsiz olarak kullanamaz.

📌 Örnek:

• Tescilli bir markayı, izinsiz olarak ticari amaçla kullanmak marka hakkı ihlali sayılır.

2.2. Marka Üzerinde Tasarruf Hakkı

Marka sahibi, tescilli markasını lisanslayabilir, devredebilir veya teminat olarak gösterebilir.

✅ Lisanslama: Marka sahibinin belirli bir süre ve şartlarla başka kişi veya firmalara kullanım hakkı vermesi.
✅ Devir: Markanın tamamen başka bir kişiye veya işletmeye devredilmesi.
✅ Teminat Gösterme: Marka değerli bir varlık olduğu için ticari kredilerde teminat olarak gösterilebilir.

📌 Örnek:

• Bir giyim markası, farklı bir firmaya belirli bir süre boyunca lisans vererek ürün üretme ve satma yetkisi verebilir.

2.3. Markanın Korunması ve Haksız Kullanımın Engellenmesi

Marka sahibi, markasının başkaları tarafından haksız ve izinsiz kullanılmasını engelleme hakkına sahiptir.

✅ Benzer veya aynı markaların tesciline itiraz etme hakkı
✅ Markanın kötü niyetle kullanılmasını önleme hakkı
✅ Haksız kullanım durumunda hukuki ve cezai yaptırımlar talep etme hakkı

📌 Örnek:

• X markasına benzeyen bir marka, yeni bir firma tarafından tescil edilmek istenirse, X markasının sahibi buna itiraz edebilir.

3. Marka Sahibinin Hukuki Koruma ve İtiraz Hakları

3.1. Markaya Tecavüzün Önlenmesi ve Durdurulması

Marka sahibi, markasının izinsiz kullanımına karşı marka tecavüzünü önleme ve durdurma hakkına sahiptir.

📌 Örnek:

• Başka bir firma, markaya çok benzeyen bir logoyla ürün satmaya başlarsa, marka sahibi bu ihlalin durdurulması için mahkemeye başvurabilir.

✅ Mahkemeden talep edilebilecek haklar:

• Markanın izinsiz kullanılmasının durdurulması
• Taklit ürünlerin toplatılması
• Maddi ve manevi tazminat talebi
• Marka itibarına zarar veren faaliyetlerin durdurulması

3.2. Marka İptali ve Hükümsüzlük Davası Açma Hakkı

Başka bir kişi veya firma, marka haklarını ihlal edecek şekilde tescil yaparsa, marka sahibi iptal ve hükümsüzlük davası açabilir.

📌 Örnek:

• Kötü niyetli olarak tescil edilen veya uzun süredir kullanılmayan markalara karşı dava açılabilir.

✅ Marka iptali davaları şu durumlarda açılabilir:

• Marka tescil edilirken kötü niyetli olunması
• Markanın 5 yıl boyunca kullanılmaması
• Markanın ayırt edici özelliğe sahip olmaması

3.3. Marka Sahibinin Cezai Yaptırım Talep Etme Hakkı

Marka haklarını ihlal eden kişi veya firmalar, cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.

🔴 Marka hakkına tecavüz durumlarında uygulanabilecek cezai yaptırımlar:
✅ 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası
✅ 20.000 güne kadar adli para cezası
✅ Taklit ürünlerin toplatılması ve imha edilmesi

📌 Örnek:

• Sahte veya taklit bir markayla ürün satan kişi veya firmalar, mahkeme kararıyla cezalandırılabilir.

4. Marka Sahibinin Uluslararası Hakları

Marka tescili sadece tescil edilen ülke sınırları içinde geçerlidir. Ancak, marka sahibinin uluslararası haklarını koruma altına alması mümkündür.

✅ Madrid Protokolü ile Marka Tescili: 120’den fazla ülkede geçerli marka tescili sağlar.
✅ Avrupa Birliği Marka Tescili (EUIPO): Tüm AB ülkelerinde markanın korunmasını sağlar.
✅ ABD Marka Tescili (USPTO): Amerika’da marka koruma sağlar.

📌 Örnek:

• Türkiye’de tescilli bir marka, Madrid Protokolü kapsamında Almanya, Fransa ve İngiltere gibi ülkelerde de koruma altına alınabilir.